Het politieke firmament is danig veranderd, het nieuwe kabinet is er. Ondertussen is het wel even wennen. Waar vroeger VVD bijeenkomsten werden opgesierd met dixielandbandjes zien we nu LA the Voices. PvdA’ers hijsen zich intussen in driedelig pak met stropdas. Ik hoop dat dit kabinet stabiliteit uit zal stralen en het vertrouwen van de Kamer krijgt. Dat kan wanneer er goede duale verhoudingen zijn. Een hele klus zo blijkt intussen.

Dat geldt ook voor deze Staten. In mijn eerste algemene beschouwing van deze beleidsperiode heb ik het college niet op zijn daden beoordeeld. Kijken wat komt. Maar nu, het college is enige tijd op weg en heeft een aantal zinderende besluiten genomen. Voorbeelden hoef ik u niet te geven, lijkt mij zo. De 57+ regeling dreunt nog na. Dat is gebeurd en gedane zaken nemen geen keer, dus ook de gevoerde discussie niet.

GroenLinks heeft zijn twijfels als het gaat om het effect van die discussie. Is er duaal beleid of is de wil van het college wet? De voorzitter van de door mij verlaten werkgroep duaal zette vorige week vrijdag in de commissie nog eens de toon. Bij het initiatiefvoorstel van D66 zei hij : "Het collegevoorstel zal bij de behandeling in de Staten voor mij leidend zijn." Wist hij al van de inhoud of is het zijn werkwijze? Wanneer dat laatste het geval is raad ik hem aan het voorzitterschap van de ‘club dualité’ op te zeggen.

MdV, dat brengt mij bij de miljoenendans van het college. In de eerste plaats waardering dat de spreekwoordelijke boeggolf nu boven water is. Ondertussen blijkt dat er veel, heel veel geld over is. Miljoenen worden ook nu weer doorgeboekt naar andere jaren. Wij hadden en hebben het vermoeden dat de reorganisatie het provinciewerk deels heeft lamgelegd. GroenLinks had die indruk al begin dit jaar en stelde daar vragen over. Het college ontkende in alle toonaarden. Nee hoor, niets aan de hand. Op vragen in maart van dit jaar van de GroenLinks-fractie werd als volgt geantwoord:

"Wij kunnen ons daar niet in herkennen. In een aparte rapportage worden Provinciale Staten geïnformeerd over de voortgang. Daaruit blijkt dat slechts enkele acties en voornemens vanuit het college-programma niet gerealiseerd worden, maar het overgrote deel van de acties en voornemens bij de uitvoering op schema ligt of zelfs al afgerond is. Genoemde rapportage wordt binnenkort naar PS gezonden."

U ontkende toen ook dat u voor ca. 8 miljoen niet had uitgegeven, maar komt nu met een onderuitputting van… 10 miljoen. MdV, heb ik iets gemist? Het college geeft nu eerst in de najaarsnota toe dat het allemaal niet zo lekker loopt. Waarom heeft u de Staten niet eerder geïnformeerd over tegenvallende resultaten? Waarom dit voorjaar eerst een ‘er is niets aan de hand’ en waarom nu: “Als gevolg van de reorganisatie en de lopende kerntakendiscussie ligt een onderbesteding op de materiële budgetten in 2012 in de lijn der verwachting”. Het college spreekt zichzelf tegen.

Conclusie: er is een geldcircuit dat zich ophoudt in de spouw van het provinciehuis. Dat is zo’n € 50 miljoen exclusief de NAR-gelden. Die moet je feitelijk meetellen en dat staat de teller op zo’n 100 mln. Dat geld kan wat GroenLinks betreft o.a. worden ingezet voor cultuur. Dat zou dan voor twee jaar moeten gelden, waar het college zegt de periode voor de Cultuurnota te beperken tot en met 2015. Partijen kunnen zich dan voorbereiden op cultuur als onderwerp bij de volgende Statenverkiezingen. Geen bezuiniging op Sport Zeeland. Het geld voor grote sportevenementen kan daarvoor worden ingezet. Geen bezuiniging op de mooiste (en beste) bibliotheek van Nederland. Zo maar een paar voorbeelden. Overigens van GroenLinks zijn grote profwielerwedstrijden even niet welkom. Eerst maar epo-vrij, dan mag het weer.

Waar de provincie de laatste vijf jaar gemiddeld nog eens € 6,5 miljoen overhoudt op de jaarrekening, ware dit niet onbelangrijke aspect daarin tevens te betrekken. Mijn stelling: vanuit financieel oogpunt hoeft er op cultuur niet te worden bezuinigd. Discussie daarover volgende maand! Cultuur minnend Zeeland kijkt naar u!

Dit is slechts één van de onduidelijkheden in deze begroting / najaarsnota. De najaarsnota is door alle onduidelijkheden een uitsteldocument geworden. Uitstel voor diverse plannen in de maak; het meest valt daarbij op het uitstel voor aanpassing van het ICT-budget. In de commissievergadering heb ik daar naar gevraagd. Minder ambtenaren, minder gebouwen en meer automatisering. De verantwoordelijk gedeputeerde lachte mij vriendelijk toe, maar daar bleef het dan ook bij. Wacht u maar op het voorstel. Dat wil GroenLinks dan wel doen, maar het houdt in dat deze begroting / najaarsnota niet zomaar kan worden aangenomen. Wij hebben daar het volgende amendement voor.

Worden de provincies verheven tot landsdelen en gaan de waterschappen daar als uitvoeringsorganisaties in op? Ik neem aan dat bijna iedereen het er over eens is dat er in Nederland te veel overheid is. Het kabinet zet de vaart er in. Het regeerakkoord spreekt duidelijke taal:

"Een grote decentralisatie van taken en bevoegdheden vergt medeoverheden die op een passende schaal zijn georganiseerd (…). De waterschappen worden samengevoegd met de landsdelen. Samen met de medeoverheden willen we dit lange termijn perspectief realiseren. Ontwikkelingen in de gewenste richting worden aangemoedigd."

Die kans mogen wij als Staten niet laten liggen. Het kabinet nodigt ons uit! Het regeerakkoord roept ons op die bruggen nu wel te bouwen en niet langs de kant te blijven staan. GroenLinks heeft daarover in de vorige periode een voorzet gedaan. Met de brochure "De grootste provincie van Nederland is te klein" is getracht een discussie te voeren in de Staten. Dat lukte toen niet echt. In de analyse van "Deltaland” zitten drie lijnen: zorg en scholing (HZ / ADRZ), logistiek (Seaports/KvK), en agro/ chemiecomplex (ZLTO / BZW/MKB). Wij hebben een motie voorbereid om die discussie te voeren. Input vanuit de Staten is gewenst.

Na het echec van Delta met de kerncentrale moet er een nieuwe strategie voor het bedrijf worden verzonnen. Ook over datgene wat de aandeelhouders willen. Daar is een commissie uit de Staten mee bezig. Begin december komt dat verhaal. GroenLinks wil de broedende kip niet storen. Eind december wordt in de AvA van DELTA over de strategie gesproken. Het wachten is op de aandeelhoudersvisie. Dat wordt een heel belangrijk document, mede gelet op het kernachtige verleden van Delta. Gelukkig komt het woord kerncentrale niet voor in het regeerakkoord. Er wordt volop ingezet op groene energie. Dat betekent niet alleen schone energie, maar ook veel werkgelegenheid. Doen, ook in Zeeland!

Mdv, het kabinet vergroent. Veel initiatieven worden aangekondigd. Energiebesparing krijgt prioriteit. De aanpak van de Green Deals wordt uitgebreid met ten minste een besparingsdeal met energiebedrijven en woningbouwcorporaties voor een versnelling in het verduurzamen van de bestaande woningen. Ook voor kantoren, scholen en andere gebouwen wordt energiebesparing via energiebedrijven op deze wijze bevorderd. GroenLinks vraagt college en Staten hier energie uit te putten. Ons initiatiefvoorstel, volgende Statenvergadering aan de orde, lijkt v.w.b. het regeerakkoord met voorkennis te zijn geschreven. Ik beveel het u warm aan!

MdV, de regionale uitvoeringsdienst moet komend jaar van start. Met een bruidsschat van meer dan € 2 miljoen moet dat toch lukken. GroenLinks heeft zo zijn zorgen. De totstandkoming was soms een moeizaam traject en wanneer ik het pro forma bezwaar tegen de gedoogbeschikking voor de Scheepswerf Reimerswaal van de gemeenten Kapelle en Reimerswaal lees, vrees ik het ergste. GroenLinks kijkt met belangstelling uit naar het voorstel om te komen tot een RUD. En dan snel en met daadkracht aan de slag, college hou ons op de hoogte!

In de commissie BFW viel een paar keer de term 'over de schutting gooien'. Zeeuwse gemeenten kunnen de bezuinigingsdrift van de provincie zo ervaren. De brief van hen wijst in die richting. Dat zou betekenen het verschuiven van problemen. Jazeker, die zijn er wel ook voor instellingen en organisaties die onder de bezuinigingsplannen van het college vallen. Het kabinet wil de jeugdzorg komende jaren sterk verbeteren. In 2015 wordt het gedecentraliseerd naar gemeenten. De decentralisatie omvat alle onderdelen: de jeugdzorg die nu een verantwoordelijkheid is van de provincie. Dan zal blijken hoe sociaal het nieuwe kabinet is.

Mooie voornemens van het kabinet, maar met een weerbarstige praktijk. Houdt ons op de hoogte van de vorderingen en met name de afstemming met gemeenten.

MdV, de reorganisatie verontrust ons. Is het een hype van deze tijd of echt een verbetering? Voorlopig lopen zaken achter op gestelde doelen. Een giga reorganisatie moet binnen no time geregeld zijn. Dat kost tijd, maar die heeft u eigenlijk niet. Wij gaan er van uit dat de nieuwe organisatie voor de volgende begrotingsbehandeling staat. Dat u nu al een extra bedrag vraagt van € 2,2 miljoen voor verhoging voorziening NAR-regeling gaat GroenLinks te gemakkelijk. Het lijkt ons beter ook hiervoor met een apart voorstel te komen.

Mocht de organisatie er in november 2013 niet staan, dan gaat wat GroenLinks betreft het parachutemanagementmodel werken. De parachute van het college is dan niet op tijd open gegaan.

Desondanks kunt u op de begrensde kritische steun van GroenLinks blijven rekenen.

Leen Harpe, 9 november 2012