"Het Oekraïne referendum over een associatie-/handelsverdrag waar Nederlandse producenten van bijvoorbeeld agrarische producten en exporteurs wel bij varen. Dat is een van de doelen van het verdrag. Ook is duidelijk gemaakt wat het verdrag niet is, maar m.n. PVV en SP hebben daar geen boodschap aan. Zij combineren hun standpunt met het anti-Europagevoel. Voor de liefhebbers misschien goed om even te klikken op alles wat je moet weten over het Oekraïne-referendum"

"Wat mij verbaast, is het lage opkomstpercentage. Net iets boven de 30%, maar dat is niet het hele verhaal. Van die (afgeronde) 30% is slechts(!) 20% tegen het verdrag. Het goede democratische gevoel dat D66-leider Pechtold had bij de uitslag, heb ik minder of bijna niet. Ik probeer het uit te leggen aan de hand van het voorbeeld ‘waterschapsverkiezingen’.

Het opkomstpercentage voor de waterschapsverkiezingen was in 2008 24% en dat kostte ons € 20 mln. Dus was het ‘Tom Poes verzin een list’. Dat werd een combinatie met de Statenverkiezingen. Het resultaat mocht er zijn: 44% in 2015. Ook hier wringt het met mijn democratisch gevoel. Ik zie het meer als een trukendoos. De echte democratie is met ‘deze oplossing’ niet gevonden. Er wordt slechts - oneigenlijk - meegelift. Uit de verschillende opiniepeilingen en marktonderzoeken die aan de vooravond van de verschillende waterschapsverkiezingen zijn gehouden, blijkt dat het waterschap bij het grote publiek erg onbekend is. Grote publiciteitscampagnes ten spijt, weten de meeste mensen niet wat een waterschap is of doet.

De vergelijking met het Oekraïne-referendum kan gemaakt worden. ‘Partijen’ hebben oneigenlijke argumenten in de campagne aangevoerd door in te spelen op het anti-Europagevoel. Daarmee zijn kiezers op een dwaalspoor gezet. Het referendum heeft daarmee aan kracht ingeboet, en dat is jammer. Een kleine groep stemmers (20%) bepaalt nu via een referendum hoe Nederland zich binnen Europa weer opnieuw aan moet sluiten. Hiermee wordt door een te beperkt aantal stemmers Nederland in een niet benijdenswaardige positie gemanoeuvreerd. Dit referendum neigt naar een détournement op EU-niveau.

Achteraf bezien ware het beter geweest niet het opkomstpercentage bepalend te laten zijn, maar het aantal voor- of tegenstemmers. Dat doet meer recht aan mijn democratisch gevoel."

Leen Harpe,
voorzitter GroenLinks Zeeland