In de Statenvergadering van 3 november kwam het voorstel om de aandeelhoudersstrategie voor de PZEM te wijzigen. De aandeelhouders hadden hierom, na de verkoop van tal van onderdelen, gevraagd. Voor GroenLinks is het van groot belang dat de zeggenschap over de watervoorziening voor Zeeland behouden blijft.
Hieronder de bijdrage van Gerwi tijdens de vergadering.
Voorzitter,
Wat is er nog over van de ooit zo florerende Zeeuwse energiemaatschappij? Daar waar bijna alle provincies de kans schoon zagen flinke munt te slaan uit de verkoop van hun energiecentrales, hebben wij in Zeeland andere keuzes gemaakt. Deels uit vrije wil, deels omdat we ook niet anders konden. Het lijkt er op dat ook aandeelhouders van Eneco hun aandeel om kunnen zetten in cash-geld. Als dat zo is dan is Zeeland de enige provincie in Nederland die nog aandelen heeft in energiecentrales. Een gascentrale die verliezen geeft. En een kerncentrale met forse verliezen, die niet verkoopbaar is en waar voorlopig alleen maar veel geld naartoe gaat.
Dat niet alle keuzes goed hebben uitgepakt is bekend. De ene na de andere tak van moederbedrijf DELTA NV moesten we verkopen. Dit jaar nog de Retail aan de Zweedse EQTgroep, dat tegelijkertijd de naam Delta meenam. Net voor de zomer splitsten ook wij ons netwerk door het te verkopen aan Stedin waardoor er ruim 900 miljoen euro in kas zit bij de PZEM om te kunnen voldoen aan o.a. alle verplichtingen t.o.v. de verliesgevende kerncentrale. Geld dat we hard nodig hebben om iets aan de energietransitie in Zeeland te doen maar geld dat nu niks doet en zo langzamerhand in een zwart gat verdwijnt.
Even heeft GroenLinks overwogen om uitstel te vragen voor een nieuwe aandeelhoudersstrategie.
Immers op 16 december 2016 namen wij als Staten op initiatief van GroenLinks unaniem een motie aan met als strekking dat de problematiek van de kerncentrale vraagt om een nationale oplossing, mede omdat dit ook een nationale verantwoordelijkheid is. Vergelijkbaar met Groningen. Bij het oude kabinet had men hier geen boodschap aan. Gelukkig heeft GS al toegezegd deze kwestie z.s.m. ook met het nieuwe kabinet te gaan bespreken. Daarop wachten zou het logisch maken te pleiten voor uitstel.
Echter we hebben geen zekerheid of dit op korte termijn wat oplevert. De huidige strategie nog langer blijven volgen lijkt GroenLinks evenmin raadzaam. Temeer omdat de gepresenteerde insteek – als overheid zou je geen aandeelhouder meer moeten (willen) zijn van een commerciële onderneming – mijn fractie onderschrijft. Afgezien van de genoemde voorwaarden rond een eventuele verkoop van de kerncentrale, zal het sowieso lastig zijn met de huidige energieprijzen - en de verwachte ontwikkeling daarvan - die verliesgevende commerciële onderdelen te verkopen. Zomaar aan hun lot overlaten mag in de huidige holdingconstructie niet.
Daarom wordt ons als aandeelhouders geadviseerd dan maar het gezonde onderdeel Evides te verkopen. Idealiter aan onszelf. Gek eigenlijk, voor iets dat al van jezelf is. Maar gezien de financiële positie van de Zeeuwse aandeelhouders en omwille van de snelheid zou verkoop van Evides aan een andere overheid een prima optie zijn zo wordt ons verzekerd. De verkregen opbrengsten kunnen dan een op een doorgesluisd worden naar de centrales opdat voldoende middelen meekrijgen om op eigen kracht door te kunnen. Maar daarvoor hebben we alleen dit jaar al 900 miljoen euro overgemaakt.. Op onze eerder gestelde VRAAG: “Is dat nog niet genoeg? Hoeveel moet daar nog bij dan?” hebben wij tot op heden geen antwoord gehad. Weet GS dat inmiddels? Mocht er wat overblijven dan kun je eenmalig besluiten aan welke maatschappelijke opgave(n) je dat wilt besteden, zo wordt er bij gezegd.
Het lijkt ons zinvoller om de vraag te stellen hoeveel geld je mee moet geven om af te komen van je aandeel in de gascentrale. En hoeveel geld er nodig is om recht te doen aan het tollingcontract? Door wie dan ook. Voor ons wezenlijke vragen m.b.t. een toekomststrategie. Echter nu nog steeds vragen zonder antwoord.
Want het vermoeden van GroenLinks dat de prijsontwikkeling op de energiemarkt echt niet vanaf 2021 weer gunstiger zal worden – wat ons eerder dit jaar bij de verkoop van de Retail nog werd voorgespiegeld - is deze week alleen maar bevestigd. Nu al wordt tot 2031 geen prijsstijging verwacht.
Kortom: wanneer wij als aandeelhouders het gegeven advies zullen volgen dan hebben we straks niets meer. Geen energiemaatschappij. Geen netwerk. Geen waterbedrijf. En in tegenstelling tot andere provincies heeft het ons geen miljard of meer opgeleverd, maar alleen maar een miljard of meer euro gekost. Bovendien, en dat weegt voor GroenLinks erg zwaar, hebben we geen zeggenschap meer over publieke belangen, terwijl GroenLinks dat toch wel een essentieel uitgangspunt blijft vinden om je strategie op te richten. Vooral ook met het oog op de toekomst van Zeeland.
Aangezien wij vandaag onze wensen en bedenkingen kunnen uiten, komt GroenLinks daarom nu met een amendement met als strekking dat het verhangen van de Zeeuwse aandelen Evides alleen naar de huidige aandeelhouders mag. Het liefst om niet en anders uiteindelijk zo goedkoop mogelijk. Dit is zoals wij het als Staten altijd gewenst hebben en zoals burgers het ook het liefst zien. De specifieke Zeeuwse waterhuishouding is daar volgens GroenLinks ook het meest bij gebaat. Wellicht ten overvloede meld ik nog dat onze gemeenteraadsfracties in diverse Zeeuwse gemeenten hetzelfde geluid zullen laten horen. In de hoop op voldoende steun. Dit amendement wordt mede ingediend namens de fracties van SP en 50Plus.
Na het indienen van het amendement bleek bij stemming dat er verder geen bijval voor was. Daarom heeft GL tegen de voorgestelde aanpassing van de aandeelhoudersstrategie PZEM gestemd. (SP deed dat ook; 50Plus stemde toch voor).
Hierbij een artikel wat in de media verschenen is