Tijdens een v.d. debatten in Zeeland over ontpoldering v.d. Hedwige werd geconstateerd dat het niet mogelijk was om snel tot een referendum over te gaan (zoals geopperd in de Tweede Kamer); daarvoor is in Zeeland geen juridisch kader beschikbaar. D66, PVV, Partij voor Zeeland en PvdA komen daarom met een initiatiefvoorstel voor een referendumverordening. GroenLinks is voorstander, maar het is een instrument met beperkte mogelijkheden... De bijdrage van Leen Harpe tijdens de Statenvergadering van 15 maart:

[Het Statenvoorstel van 15 maart 2013 - agendapunt X.1 - is hier te lezen]

GroenLinks is voorstander van het referendum, in dit geval raadplegend/-gevend. Bedacht moet echter worden dat dit voor de provincie een instrument zal zijn met beperkte mogelijkheden. Soms wordt het door de omstandigheden ook een lastig instrument. Denk aan de EU grondwet. En is een referendum dan het instrument bij uitstek? Voorbeeld: de provincie Flevoland gaat een opiniepeiling houden om erachter te komen hoe inwoners denken over de superprovincie. Eerder dachten de Staten daar nog aan een referendum, maar dat is nu van de baan. Een peiling is namelijk gemakkelijker te organiseren en er kunnen meer vragen worden gesteld, en geeft dus meer inzicht. Utrecht heeft gekozen voor een referendum.

Een actueel onderwerp. Hoe denken wij daar mee om te gaan? Een referendum over (letterlijk en figuurlijk) de grenzen van onze provincie? Is de mening van de Staten vatbaar voor een referendum en/of is het zinvol? Minister Plasterk beslist in eerste instantie. Een referendum kan ook ontaarden in ‘het zich verschuilen achter’. Wij zullen ervaring op moeten doen met het spanningsveld tussen de uitslag van een referendum en onze bestuurlijke verantwoordelijkheid. Dat kan best moeilijk zijn.

Nog een aardige testcase. Een tweede KC komt er nooit, zeg ik u nogmaals, maar het collegeprogramma verwoordt: "Het college ziet de bouw en de exploitatie van een tweede kerncentrale als een belangrijke en verantwoorde stap in Zeeland (…)". Echter, 55% van de Zeeuwen is tegen de bouw van een tweede KC, aldus een peiling in de PZC. Gaan we dat nu uit het collegeprogramma halen? Ziet u hoe moeilijk het is? Een referendum is een mooi, maar het kan ook een uiterst gecompliceerd en weerbarstig instrument zijn. De praktijk zal het leren.

Stemming over het voorstel

Vóór het voorstel tot het instellen van een referendumverordening stemmen D66, GroenLinks, SP, PvdA, VVD, PvZ, NZ en Pvv. Daarmee is het voorstel aangenomen.