Het Statenvoorstel Voorbereidingskosten vergunningaanvraag Kerncentrale Borssele II (KCBII) bevat zoveel onduidelijkheden, dat volgens GroenLinks niet gesproken kan worden van een ‘smart-voorstel'. Daarbij roept de toelichting van Delta-directeur Boerma meer vragen op dan dat het (ontwijkende) antwoorden opleverde. Erkentelijk is de fractie voor het opschuiven van de datum voor de commissievergadering. Zodoende kunnen vragen vooraf beantwoord worden, hetgeen de discussie in commissie en Staten ten goede kan komen.
De antwoorden op deze vragen zijn te vinden in de bijlage.
1. Denkt u dat wij in de korte tijd tot de Statenvergadering alle informatie (waar Delta maanden, misschien jaren over gedaan heeft) helder in beeld hebben?
2. Zo ja, moet hieruit dan de conclusie worden getrokken dat de taak / bevoegdheid van de Staten maar een zeer beperkte is?
3. De actualiteit: een essentiële voorziening, een noodstroomdiesel, bleek bij een periodieke test van de KCI niet te werken. In geval van een ramp of bijna-ramp is dat cruciaal. Het toont nog eens aan hoe kwetsbaar een systeem kan zijn. Willen wij er nog een bij?
4. Wat is in dat opzicht uw oordeel over het rapport van adviesbureau CE Delft (i.o.v. het WNF)? Kernenergie is te duur en de klant wordt de dupe c.q. betaalt de rekening.
5. Bent u met de GroenLinks-fractie van mening dat er ten minste een second opinion moet komen om uitvoering te geven aan de VVD-CDA motie haalbaarheid en betaalbaarheid van een KCII? Dit alvorens er een goed onderbouwd voorstel aan de Staten gedaan kan worden.
6. Delta beweert onophoudelijk dat een KC tot 2050 noodzakelijk is. Pas dan is er voldoende duurzame energie. Nergens geeft Delta een onderbouwing van dat scenario. Kunt u gemotiveerd aangeven welke duurzame energiebronnen er in 2050 zijn die een KC overbodig maken?
7. Ervan uitgaande dat Delta gefaseerd aan kan geven dat er een alternatief is, waarom gaan wij er dan niet alvast mee beginnen? Er is in de ogen van Delta minimaal 5 miljard te besteden.
8. Minister Verhagen, alleenheerser over al het nucleaire, vindt dat er een tweede en misschien derde KC moet komen. Willen wij als provincie wel een derde generatie EPR (Evolutionary Power Reactor)? Een product van Areva, EDF en Siemens. De laatste is inmiddels afgevallen.
9. Kan het college aangeven welke consequenties het afvallen van Siemens heeft; wie neemt de taken / kennis van Siemens over?
10. EDF heeft het, naar eigen zeggen, voorlopig te druk met eigen centrales. Is Areva thans de enige die zich bezighoudt met de voorbereiding van KCII?
11. Onze buurlanden hebben inmiddels bedankt voor kernenergie. De EPR’s vallen op door sterke kostenoverschrijdingen (Finland wacht al vanaf 2005; geplande oplevering 2013). Een kostenoverschrijding van 3 miljard is al gehaald. Kan het college de kostenoverschrijdingen alsmede de oorzaken daarvan van alle EPR’s in beeld brengen?
12. Kunt u gemotiveerd aangeven waarom die risico’s nu voor 100% zijn uitgesloten?
13. Delta wil het voorbereidingstraject starten, aldus het voorstel van het college. Delta is al geruime tijd bezig, mede gezien het memorandum of understanding met EDF. Welke voorbereidingen zijn er al gedaan en welke kosten zijn daar aan verbonden? Valt dit buiten de nu gevraagde goedkeuring, zo ja waarom?
14. Kunnen de Staten het memorandum of understanding ter inzage krijgen?
15. Delta gaat er blindelings van uit dat EDF na uitvoering van de stresstest wel geld wil investeren in Borssele2. Het memorandum of understanding is van voor Fukushima en de eurocrisis. Het investeringsklimaat voor kernenergie is sindsdien drastisch veranderd. De kans is groot dat EDF flink moet gaan investeren in de huidige kerncentrales in Frankrijk en geen geld meer heeft voor Borssele2.
De Staten zouden van Delta, gelet op de sterk gewijzigde omstandigheden, een vernieuwd memorandum of understanding kunnen eisen. Kunt u dat toezeggen c.q. bent u het daarmee eens?
16. Het is niet duidelijk waaruit voor Delta blijkt dat de energieprijzen en CO2-prijzen omhoog zullen gaan de komende jaren. Delta zou eerst moeten laten onderzoeken of dit daadwerkelijk het geval is, voordat er geïnvesteerd wordt in de vergunningaanvraag. Kunt u dat toezeggen?
17. Hoge energie- en CO2-prijzen zijn ook goed voor de businesscase van windenergie! Is het gelet op de uitspraken van Delta in deze niet gewenst eerst een MKBA te maken alvorens te beslissen over een voorbereidingskrediet?
18. De financiële status van Delta hangt totaal af van wat er met Evides gaat gebeuren. Delta zou eerst moeten afwachten hoe dit zich verder ontwikkelt [op wat voor termijn wordt daar een beslissing over genomen?] voordat er grote investeringsbeslissingen worden gedaan. Kunt u aangeven welke in deze de financiële positie van Delta is ‘na Evides’?
19. Kunt u aangeven wat de financiële positie van Delta is na de (fictieve) bouw van de KCII? Hebben wij (Zeeland) dan nog een eigen energiebedrijf of is dat dan in de aanbieding?
20. U heeft ons bij mail van 11-11 nog de nodige informatie toegezonden waaronder een addendum. Vindt u het niet ongepast, dat Delta vooraf zelf een addendum (motie) maakt voor de aandeelhouders om de directie te volgen in haar streven? En heeft het er niet de schijn van dat de directie van Delta zich op deze manier zelf onder curatele lijkt te stellen?
21. Is het volgende scenario niet realistischer. Na goedkeuring door PS en de overige aandeelhouders heeft Delta ‘vrij spel’. Geen enkele overheid kan dan nog ingrijpen met alle mogelijke gevolgen van dien...
22. Is het juist dat bij of na de bouw van de KCII het dividend daalt van 40 naar 22 mln?
23. In het addendum staat: Pas kan worden overgegaan tot deelfase 2 (Engineering) en 3 (Bouwvoorbereiding) nadat partnering is gerealiseerd. Is dat niet in tegenspraak met de stelling van het college en Delta dat de partnering al is gerealiseerd?
24. Delta pleit voor het instellen van een kolentax / CO2-heffing. U denkt dat te pareren door te stellen dat dit wordt aangegrepen door tegenstanders om de stekker uit het project te halen. Ik heb overigens zelden zo’n mooie wetenschappelijke onderbouwing van een voorstel gezien. Bedoelt u ermee te zeggen dat de heer Boerma gewoon mis zat met zijn opmerking?
25. In de startnotitie voor KCB2 gaat het over 2500 MW. Nu schijnt het zo te zijn dat DELTA gaat voor 1650 MW. Over hoeveel hebben wij het nu en heeft dat misschien met de ooit bedachte CO2-heffing te maken?
26. In de Strategische nationale (?) is de gasgestookte centrale niet meegenomen. Daarnaast ontbreken wind en getijdenenergie. Reden?
27. Om de economische impact te kunnen beoordelen is allereerst en impactstudie noodzakelijk. Kunt u dat toezeggen?
28. In België is een akkoord over de nucleaire rente: 550 miljoen euro. Dit wordt aan de staat betaald. In hoeverre is ermee rekening gehouden dat een KCII gaat meebetalen aan de energietransitie? Is dit verwerkt in enig document of is er nog niet aan gedacht? Zijn de zgn. Borssele-gelden ook in beeld?
29. U schrijft op 8 november dat de Staten op 17 november over de strategie hebben kunnen discussiëren. Vanwaar deze haast / voorspelling? Komt alles niet behoorlijk geforceerd over?
30. U zegt dat u niet verantwoordelijk bent voor de kernenergiediscussie in het algemeen. Wel bent u als aandeelhouder o.a. verantwoordelijk voor de eindopberging. Hiervoor is geen oplossing. De KEW stelt in art. 15 c: “Voor zover door het verbinden van voorschriften aan de vergunning de nadelige gevolgen van de betrokken activiteit voor mensen, dieren, planten en goederen niet kunnen worden voorkomen, worden daaraan de voorschriften verbonden, die de grootst mogelijke bescherming bieden tegen die gevolgen, tenzij dat redelijkerwijs niet kan worden gevergd.”
Welke garanties kunt u nu bieden? In het ontkennende geval:
31. Is het wenselijk / verstandig en wettelijk toegestaan (quod non) nu te werken aan een traject zonder oplossing?
32. Op de voorbereiding van de beschikking op de aanvraag om een vergunning krachtens artikel 15 KEW is afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing. Bij deelfase I staat onder meer: “resultaat: vergunningaanvraag (…)” Duur 15 maanden. Dat is half 2013. Het OPERA project (terugneembare eindopberging) eindigt eind 2014. Dan wordt aldus de randvoorwaardenbrief begonnen met het nemen van stappen om te komen tot (…). In het AvA voorstel (blz. 2) staat dat de vergunning er voorjaar 2014 is, inclusief beroepsprocedures(???!!!)
Kunt u het tijdsverschil uitleggen en gefaseerd en onderbouwd de wettelijke procedures tijdsmatig in beeld brengen t/m de Europese rechter?
33. Aan de aandeelhouders wordt gesteld dat de finale investeringsbeslissing eind 2014 wordt genomen. Dan is er zo het zich laat aanzien ook duidelijkheid over de eindopberging. Pas dan kan er een volledige vergunning worden aangevraagd voor een KC II. Vanwaar die haast nu en wat is de inbreng van de Staten tegen die tijd?
34. Bent u het eens met de volgende stelling: “Wanneer de finale investeringsbeslissing eind 2014 wordt genomen staan de Staten buiten spel.”
35. Een MER dient alle milieu-informatie te bevatten. Hoe is dat geregeld m.b.t. de eindopberging?
36. De vergunning moet worden geweigerd wanneer o.m. de bewaring en beveiliging van splijtstoffen niet is geregeld (Art. 15 b KEW). Op grond van de informatie die nu voorligt kan een haalbare vergunningaanvraag op zijn vroegst in 2015 worden ingeleverd. Vanwaar die haast nu?
37. Totaal is 220 mln. benodigd. Waarom niet wachten op de partner voor de andere 50%? Delta heeft de verlovingsring al gekocht maar is nog op zoek naar een relatie. Is dat ‘smart’ te noemen?
38. Kan worden aangegeven welke de gevolgen in België zullen zijn? (richtlijnen m.e.r.)
39. Hoe groot is de aanwezige investeringsruimte? (blz. 3 AvA voorstel)
40. Er is sprake van additionele veiligheidsvoorzieningen a.g.v. de EU stresstest. Welke zijn dat en wat zijn de financiële consequenties? Finse toestanden c.q. nu reeds forse overschrijdingen?
41. Wat is in uw ogen een zorgvuldige partnerkeuze? (blz. 4 AvA voorstel). Is dat EDF, zonder geld of is dat RWE zonder kerncentrales?
42. Voor een goede en politiek veilige voortgang heeft u contact met het ministerie van EL&I en de KFD. Zij zijn beiden onder de hoede van minister Verhagen. Acht u dat een stabiel politiek klimaat?
43. De start van de voorbereidingsfase is afhankelijk van de EU-stresstest. Eind dit jaar is dit afgerond. Is het niet verstandig dit af te wachten i.v.m. mogelijke (financiële) complicaties?
44. Hoe worden en blijven de Staten betrokken bij de besprekingen met beoogde partners?
45. De voorzitter van de RvC heeft afgelopen week duidelijk gemaakt dat het een heel moeilijke beslissing is geweest. De RvC houdt de vinger aan de pols en wil stap voor stap geïnformeerd worden alvorens een volgend ‘go’ te nemen. Er is dus nog geen voldoende vertrouwen bij de RvC. Waarom moeten de Staten nu ‘voor de eeuwigheid’ beslissen terwijl de RvC nog vol van twijfel is?
46. Waarom wijkt het dictum af van het gevraagde besluit in het AvA voorstel? O.a. vermelden 110 mln.
47. Delta heeft als uitgangspunt een CO2-neutrale elektriciteitsopwekking in 2050. Hoe ziet dat scenario er exact uit c.q. welke garantie is er dat het ook daadwerkelijk gebeurt? De Staten kunnen nooit beslissen zonder geïnformeerd te zijn over de eindoplossing, toch?
48. Op blz. 5 bijlage deel A staat in vergelijking met andere energieopwekkers een maximaal financieel rendement. Is dat met of zonder kolentax?
49. Kosten voor het opvangen en opslaan van CO2 beïnvloeden de betaalbaarheid van elektriciteit sterk negatief. Dat zou kunnen. Blz. 6 bijlage Deel A. Maar waartoe dient deze opmerking als er voorlopig nog niets te zeggen is over de geologische eindberging van kernafval?
50. De keuze van het kabinet voor Zeeland is een wrange. Zeeland is dunbevolkt.
Als kernenergie dan echt zo veilig is, waarom kan die dan bv. niet ter hoogte van Voorburg?
51. Hoe vindt u het klinken? Koop je vakantiewoning naast de KC. Zou dat bij onze Duitse toeristen goed overkomen? Heeft u met ons zorg over het effect van een KCII op de economische factor ‘toeristen’ ?
52. Welke (werk)terreinen zijn reeds in eigendom van Delta? Zijn de Staten daarover geïnformeerd? Kunt u aangeven waarom een KC een havengebonden activiteit is?
53. In de randvoorwaardenbrief wordt gesproken over een of meer nieuwe kerncentrales.
Kunt u dat toelichten als het gaat om de KCII?
54. Hoe wordt de aansprakelijkheid bij een kernongeval afgedekt? 340 mln.
55. Art. 15 f: “De financiële zekerheid wordt gesteld in een of meer van de volgende vormen: a. een borgtocht of een bankgarantie” Is dat geregeld?
56. In hoeverre is de veiligheidsregio betrokken bij deze procedure?
57. Ter voorbereiding van de Scheldeverdragen is de vaste Kamercommissie op bezoek geweest alvorens te besluiten. Wij leggen u graag de vraag voor de vaste Kamercommissie uit te nodigen alvorens zelfs ook maar verder te denken over een KCII. Wilt u dat doen?
58. Delta verspreidt, zo hebben wij vrijdag gehoord, allerlei gimmicks om de KCII te laten knuffelen. Hoe wordt de Zeeuwse en Vlaamse bevolking serieus en objectief geïnformeerd over de effecten van een KCII?
59. Kunt u dan parallel ook informatie verstrekken over het hoe en wat van een duurzaam Zeeland in 2050?
60. Graag uw oordeel over de uitkomsten van de meest recente NTS/NIPO-enquête: Zeeland kiest massaal voor duurzame- en tegen kernenergie. Betrekt u daarbij het gestelde in het collegeprogramma: “Het vasthouden en versterken van het maatschappelijk draagvlak is een taak voor de bedrijven en de overheden gezamenlijk.”
61. En dan nog dit: in de DELTA-stukken staan zoveel storende en minder storende fouten dat je ernstig hoopt dat DELTA zorgvuldiger met kerncentrales omgaat dan met de onvolprezen Nederlandse taal!! Was het een haastklus?