Het Zeeuwse Landschap maakt zich zorgen om de zeldzame vijf-vlek-Sint-Jansvlinder en de beschermde planten in het leefgebied van deze vlinder in Zeeuws-Vlaanderen. Maatregelen om de soort te beschermen zijn eenvoudig: houd er rekening mee bij het maaien. En daar gaat het keer op keer mis. Fractievoorzitter Gerwi Temmink deelt de zorgen van Het Zeeuwse Landschap en stelde op 4 september jl. vragen. GS antwoorden als volgt:

Toelichting

In de PZC van 22 juli jl. schrijft dhr. Chiel Jacobusse van Het Zeeuwse Landschap over de vijf-vlek-sint-jansvlinder en  wat deze vlinder zo bijzonder maakt: dat er in heel Nederland maar één beperkte regio is waar zij voorkomt, namelijk in Zeeuws-Vlaanderen. Een citaat:

“In de afgelopen jaren is heel wat keren subsidie uit het provinciaal soortenbeleid besteed aan deze bijzondere vlinder. (…) Maatregelen om de soort te beschermen zijn vrij eenvoudig. Het gaat er om dat je bij het maaibeleid rekening houdt met de vliegtijd van deze soort. (…) En juist daar gaat het nou keer op keer mis. (…) Er is aangifte gedaan van overtreding van de Flora- en faunawet, maar daarmee zijn de zeldzame planten en dieren niet terug.” Voor details verwijzen we naar de bijlage.

Nachtvlinders genieten in Nederland geen wettelijke bescherming, maar het gaat om een soort die door de overheid op de rode lijst is geplaatst. En in het leefgebied van de ‘vijfvlek’ groeien tevens beschermde planten zoals wilde orchideeën. Milieu en natuur behoren tot de kerntaken van de provincie met oog voor bescherming en beheer. 

GroenLinks maakt zich zorgen om deze zeldzame soorten.

Vragen:

  1. Bent u bekend met de verantwoordelijkheid van de provincie voor de instandhouding van de vijf-vlek-sint-jansvlinder en de wilde orchideeën?

    Ja.
  2. Er zijn meerdere bermbeheerders: gemeente, waterschap, RWS, provincie. Wat is de rol van de provincie ten opzichte van die andere beheerders? Natuur is gedecentraliseerd naar de provincie: ligt de regie over het maaibeleid sindsdien ook bij de provincie ligt? 

    Iedere wegbeheerder in Zeeland is verantwoordelijk voor het beheer van de onder hem of haar ressorterende weg en de daarbij behorende berm. Er bestaat geen hiërarchie tussen de wegbeheerders. De Provincie heeft, ook na decentralisatie van de natuurtaak, geen formele rol richting de andere wegbeheerders en de regie over het maaibeleid ligt niet bij de Provincie.
  3. Wat is het maaibeleid voor de gebieden waar deze zeldzame soorten zich bevinden?

    Voor het maaibeleid van de andere wegbeheerders verwijzen wij u naar de betreffende instanties. De Provinciale wegbermen worden jaarlijks vanaf half augustus gemaaid conform de gedragscode "Provinciale infrastructuur". Dit is ná de kwetsbare periode van dieren en zeldzame en beschermde planten.
  4. Zijn de verschillende beheerders van de terreinen op de hoogte van elkaars maaibeleid en hoe wordt dit afgestemd?

    De verschillende beheerders kennen elkaars beheerstrategieën, waaronder het maaibeleid, globaal. Over het maaibeleid vindt geen afstemming plaats tussen de beheerders.
  5. Hoe verhoudt dit maaibeleid zich tot de subsidie uit het provinciaal soortenbeleid? Zijn hier voorwaarden aan gesteld? Zo ja, wie checkt en handhaaft die? Zo nee, waarom niet?

    In 2006 is vanuit de Provincie een éénmalige subsidie toegekend aan Stichting Land-schapsbeheer Zeeland (SLZ) voor voorlichting en uitvoering van beheer ten behoeve van de vijfvlek-sint-jansvlinder.

    Het betrof beheer in bermen en overhoekjes van Rijkswaterstaat en het Waterschap. Geconstateerd was dat op verkeerde momenten of niet werd gemaaid. Beide ongunstig voor de vijfvlek-sint-jansvlinder. SLZ heeft in samenwerking met genoemde overheden maatregelen getroffen en deze zijn geïmplementeerd in het regulier beheer. Begeleiding van SLZ heeft tot en met 2008 plaatsgevonden. Naderhand heeft geen controle meer plaatsgevonden omdat partijen zelf verantwoordelijk zijn voor het behoud van biodiversiteit.
  6. Vindt u het passen dat Rijkswaterstaat die t.b.v. een viswedstrijd 4,5km dijkberm van het kanaal van Gent naar Terneuzen maaide op het voor de Sint-Jansvlinders slechtste moment van het jaar en op de belangrijkste vindplaats?  Zo ja, waarom? Zo nee, hoe wilt u dit verder voorkomen?

    Wij vinden het niet op onze weg liggen om hierover te oordelen. Zie antwoord vraag 2.
  7. Hoe verhoudt dit zich tot de subsidie uit het provinciaal soortenbeleid? Zijn hier voorwaarden aan gesteld? Zo ja, wie checkt en handhaaft die? Zo nee, waarom niet?

    Zie vraag 5.
  8. Deelt u de zorgen van GroenLinks over deze zeldzame soorten? Zo ja, wat  gaat u uit dat zorgbesef doen om de stand van de Sint Jansvlinders en de wilde orchideeën te herstellen?

    Bescherming, behoud en beheer van natuur is een belangrijke kerntaak van de Provincie. We doen dat niet alleen maar met een groot aantal andere partijen.

    Voor wat betreft de vijfvlek-sint-jansvlinder delen wij uw zorgen niet. Deze soort kent een ruime verspreiding, van Noord Afrika tot west-, centraal- en oost Europa. Weliswaar kent de soort in Nederland maar een beperkt verspreidingsgebied en is Zeeuws-Vlaanderen (op Nederlandse schaal) daarin een belangrijke regio.

    Op een door de Vlinderstichting opgestelde voorlopige rode lijst heeft de soort de status "niet bedreigd". De soort kent in Nederland geen wettelijke bescherming.

    Het natuurbeleid van de Provincie zet in op behoud van biodiversiteit. We richten ons daarbij niet op individuen maar op behoud van (eco)systemen en de daarin voorkomende soorten. Vooral de systemen die kenmerkend zijn voor Zeeland en die zich bevinden op de grens van zoet en zout, van land en water krijgen daarbij onze aandacht. Speciale aandacht gaat uit naar soorten die (inter)nationaal bedreigd en kwetsbaar zijn.
  9. Hoe denkt  u in de toekomst te voorkomen dat deze soorten tegen alle adviezen in worden weggemaaid?

    Wij verwachten dat ook in de toekomst elke wegbeheerder zijn eigen verantwoordelijkheid heeft. Als Provincie willen wij bijdragen aan zorg en waardering voor de natuur in het algemeen zodat het tot het dagelijks besef van mensen, bedrijven, organisaties en overheden behoort. De natuurvisie van de rijksoverheid bepleit dat ook: "Natuur hoort midden in de samenleving thuis. Want de natuur die mensen belangrijk vinden is veel meer dan de natuur in beschermde natuurgebieden."

In de media:

PZC: GroenLinks wil actie voor vlinder