Tunnel eerder geheel tolvrij of op korte termijn de tarieven verlagen? 

Voorzitter,

Volksvertegenwoordiger zijn en politiek mogen bedrijven is een eervolle bezigheid. Soms ook een lastige. Je voelt je dan een soort Remy uit “Alleen op de Wereld”. Dat had ik in één van mijn eerste debatten uit deze periode – die  over de Sloeweg – en dat gevoel heb ik nu weer bij het initiatiefvoorstel van in feite alle andere partijen uit de Staten wanneer ik het aanvullende amendement van 50Plus goed begrijp. Gelukkig voel ik wel veel steun vanuit mijn achterban. En in de richting van de SGP: er is en blijft in ieder geval 1 kritische oppositiepartij.

Net als toen zal ik ook nu op grond van argumenten aangeven waarom GroenLinks niet mee kan gaan met het initiatief om de tarieven voor t-taggebruikers van de Westerscheldetunnel al met ingang van het komende jaar te verlagen. In de commissievergadering is al gemeld dat dit voorstel voor GroenLinks te vroeg komt. Het rapport van de directie is op zich helder, maar nader onderzoek lijkt ons noodzakelijk.

Want waar wordt die doorzettende groei door veroorzaakt? Economische groei? Of komt het omdat er in Antwerpen lang en veel aan de wegen wordt gewerkt? Hoe zeker zijn de veronderstelde percentages voor de toekomst? Leidt de toenemende verkeersstroom niet tot opstoppingen in de Midden-Zeelandroute? Ik zie de bui al hangen: “Of we effen willen bijlappen om de files daar bij de bottlenecks op te lossen”. Nog niet zo lang geleden heeft een meerderheid in de Zeeuwse Staten gesteld dat meebetalen aan de hoefijzerconstructie alleen akkoord was op voorwaarde dat alle niet lokale vrachtverkeer via de A4/A58 zou blijven gaan. In hoeverre gaat dat nog op nu de voordelen van deze prijsverlaging met name voor het vrachtverkeer gunstig uitpakken?

Vragen genoeg. Waar in principe ook voldoende tijd voor was. Niet voor niets hebben PS halverwege vorig jaar nog nadrukkelijk gesteld vast te willen houden aan het besluit uit 2016 om de prijzen t/m 2020 niet te veranderen. Mij is verzekerd door de initiatiefnemers – op een na, D66 – dat het hier niet zou gaan om een verkiezingsstunt. Maar waarom maken zoveel partijen dan opeens een draai van 180˚? GroenLinks was lang niet de enige die de tunnel z.s.m. tolvrij wilde maken. Dat is ook wat de mensen – en bedrijfstakken, zie o.a. de ingekomen brieven en mails – willen; ook na dit voorstel. Een wens die GroenLinks volledig onderschrijft.

Daarbij dienen we in de ogen van mijn fractie wel het hele verhaal te vertellen. Eerlijk naar elkaar en naar de burgers. Effen in Den Haag langsgaan en vragen of de minister 450 miljoen euro wil dokken klinkt leuk in verkiezingstijd. Maar hoe reëel is dat? Niet voor niets houdt GS ons de laatste maanden voor dat we voorzichtig moeten zijn met nog meer de hand ophouden bij het Kabinet en/of de Tweede Kamer. Zeeland heeft de afgelopen 2 jaar immers bijna 100 miljoen vanuit Den Haag mogen ontvangen terwijl daar ook nog onze gezamenlijke vraag ligt mee te denken over de kerncentrale.

VRAAG: GroenLinks is daarom benieuwd hoe GS aankijkt tegen de motie van 50Plus om aan Den Haag te vragen de tunnel versneld tolvrij te maken? Kan zij ook een inschatting geven over het realiteitsgehalte van die vraag?

Antwoord van GS was ontwijkend. Het klopt(e) dat wij vanuit Zeeland het Rijk niet moeten overvragen. Maar hij begreep dat de wens om over de tunnel(kosten) in Den Haag te gaan praten toch hoog was, terwijl er eveneens andere prioriteiten gelden zoals bijdragen aan spoorverbindingen naar Vlaanderen, de oplossing van de problematiek van de kerncentrale etc. Omwille van de eenheid heeft GroenLinks de motie gesteund, maar wel met een stemverklaring hier geen verwachtingen van te hebben omdat Den Haag echt niet zo maar nogmaals honderden miljoenen aan Zeeland zal doneren. Daar moeten we eerlijk over zijn en blijven. En dus ook zelf kiezen wanneer en hoe je als provincie wilt bijdragen aan het sneller tolvrij maken van die tunnel. Daarin is GroenLinks in ieder geval consistent.

Bovendien hebben we ingestemd met de tunnelwet en de gevolgen van de lening die we aangegaan zijn in 2009 om als provincie enig eigenaar te worden. We kennen de daarbij behorende verplichtingen al jarenlang: we moeten die honderden miljoenen terugbetalen en daarvoor is tol heffen noodzakelijk. We konden op deze manier wel voordelen realiseren voor met name ook de Zeeuws-Vlamingen zoals de Sluiskiltunnel. En dus geen verdere prijsverhogingen. Iets waarmee ook mijn partij ingestemd heeft, juist voor de Zeeuws-Vlamingen, want op zich zijn wij geen autopartij en zien wij meer in ruimte voor het OV en andere vormen van transport.

Op zich heeft GroenLinks in de commissie aangegeven na zo’n diepgaander onderzoek wellicht nog iets extra’s mogelijk te maken voor de lokale veel-gebruiker – bijvoorbeeld door te kijken of zij niet zouden kunnen gaan gelden als een nieuw soort klant (dat zou niet kunnen op postcode, maar waarom mag dat dan wel voor aantal verzekeringen?) – maar dat is niet meer aan de orde aangezien een meerderheid voor dit initiatief gaat stemmen. Dat houdt dan formeel in dat iedereen nu tot 2033 tol zou moeten blijven betalen.

Waar mijn partij niets van begrijpt is wat de initiatiefnemers nu precies willen: of de verhoogde opbrengsten ten gunste laten komen van de huidige veel-gebruikers of toch gewoon blijven gaan voor dat wat wij altijd gesteld hebben: de tunnel z.s.m. tolvrij. Nu anderhalf jaar eerder tolvrij zou de moeite niet zijn; maar straks dus blijkbaar wel?

VRAAG: kan iemand van de initiatiefnemers uitleggen waarom die tweedeling gemaakt wordt nu er nadrukkelijk vermeld wordt dat jullie bij verdere meevallers terugkeren naar het oude principe van die inkomsten dan gebruiken om de tunnel eerder tolvrij te maken? En wat vindt GS van deze zwabberkoers?

De initiatiefnemers houden het op een en en verhaal (nu een voordeel, straks weer sparen voor eerder aflossen) en houden voor het merendeel ook vol dat zo’n douceurtje niets te maken heeft met de verkiezing. De percentages zouden dit gebaar rechtvaardigen. Mijn inbreng namens GroenLinks was: waarom heb je dat dan niet vorig jaar al gedaan toen de cijfers dat ook mogelijk maakten? En waarom hou je dan niet vol dat je meevallers aan huidige gebruikers wilt blijven geven, ook als het aantal passages in de toekomst blijft groeien? Hierop kregen wij geen helder antwoord.

GroenLinks vindt het in elk geval niet fair burgers en bedrijven te doen voorkomen alsof alleen Den Haag kan zorgen voor een snellere tolvrije tunnel. Dat kunnen wij zelf ook door de prijzen te handhaven bijvoorbeeld. Of gewoon de indexering toepassen. Dat laatste hoefde voor mijn partij niet, maar een half jaar geleden stelde de VVD bijvoorbeeld nog dat die optie zeker bespreekbaar zou moeten blijven. Per saldo is de veel-gebruiker volgens berekeningen van GroenLinks goedkoper uit wanneer de tunnel al geheel tolvrij zou worden in 2029 of 2030 i.p.v. nu een paar kwartjes voordeel per keer. Die bovendien nog vaak betaald worden door de baas of studie.

VRAAG aan partijen als de VVD e.a.: Waarom zo snel zo’n radicale draai in het tot voor kort gehanteerde partijstandpunt van de tunnel z.s.m. tolvrij moet? Dat is waar mensen toch nog steeds om vragen? En waarom geen verkiezingsitem?

(Zie de reactie hierboven)

Uiteindelijk heeft GroenLinks als enige niet ingestemd met het voorstel.