Het coalitieakkoord kwam op de Statenvergadering van 5 juli 2019 aan de orde. GroenLinks gaf onderstaande reactie.

Voorzitter,

“Samen verschil maken.” De titel van dit coalitieakkoord dekt de lading en is er één waar mijn fractie wel iets mee kan. We vinden het nog steeds jammer dat er geen uitnodiging volgde om aan te schuiven voor de coalitiebesprekingen. Immers leggen wij deze drie elementen stuk voor stuk langs de meetlat van wat GroenLinks belangrijk vindt, dan zijn er aanknopingspunten, maar ook vragen en suggesties. Wij zijn benieuwd hoe GS en andere partijen daar tegenaan kijken.

Samen

GroenLinks is blij dat de insteek van het programma een akkoord op hoofdlijnen is. Kiezen voor de energietransitie, het inspelen op klimaatverandering, slimme mobiliteit, het imago en de ruimtelijke omgeving van Zeeland zijn keuzes die wij waarderen. Dit zijn immers maatschappelijke uitdagingen waar wij allemaal voor staan. De 3 O’s – overheden, onderwijs en ondernemingen – maar ook maatschappelijke instellingen (organisaties voor natuur, milieu en cultuur bv) en niet te vergeten de burgers. Het is goed dat het college voorafgaand aan de totstandkoming van dit akkoord heeft gesproken met vertegenwoordigers vanuit die 3O’s en met maatschappelijke organisaties.

VRAGEN:

1) Is GS bereid ook te luisteren naar afvaardiging van partijen die niet zo blij zijn met de voorgenomen plannen; de kleine visserij bijvoorbeeld? 2) En kan GS aangeven hoe en wanneer zij specifiek burgers tijdig bij elk van deze uitdagingen denkt te betrekken?

Wat mijn fractie sterk vindt in dit akkoord is dat getracht wordt al die 5 strategische opgaven een plek te geven onder een soort overkoepelende paraplu, namelijk die van de naderende nieuwe Omgevingswet. Naast bestaande bouwstenen maken we samen nieuwe bouwstenen voor de omgevingsvisie met bijbehorende verordening. PS worden geacht die vast te stellen eind 2020. Het is fijn dat alle partners op deze manier ruimte krijgen om mee te denken en mee te werken aan de totstandkoming daarvan. En daardoor ook tijdig weten wie wanneer waarvoor verantwoordelijk is. Hoe ver staat het bijvoorbeeld met de gebiedsvisie Veerse Meer? (antw.GS: binnenkort volgt brief)

Verschil

In een eerste reactie heb ik al opgemerkt dat GroenLinks vooral benieuwd is waar GS de prioriteiten gaat leggen en in welk tempo noodzakelijk geachte veranderingen plaats gaan vinden. Hier verwacht ik eerlijk gezegd wel verschillen tussen de coalitiepartijen en bijvoorbeeld GroenLinks. Natuurlijk is er geen tijd nu het hele programma na te lopen, maar ik kan het niet laten toch even de peilstok te steken in een paar onderwerpen, gerelateerd aan de energietransitie, klimaatadaptatie en slimme mobiliteit.

Het kabinet presenteerde onlangs het nieuwe klimaatakkoord. De vertalingen aan opgaven per provincie laten nog even op zich wachten, maar om alle doelen van Parijs te halen – en de Zeeuwse equivalenten – zal er meer duurzame energie opgewekt moeten worden en zullen we samen ook voor aanzienlijk minder CO2-uitstoot moeten zorgen terwijl wij toch graag het karakteristieke van Zeeland in tact houden. Wij sluiten ons aan bij vergaande groene ambities in deze, zoals die zojuist door o.a. de CU ook al zijn geuit.

VRAGEN. GroenLinks is daarom benieuwd hoever de ambities van GS gaan rond:

de energietransitie; 3) kiest GS net als GroenLinks voor bijvoorbeeld nog veel meer windmolens in de Kanaalzone? 4) Wordt het energie halen uit zeewier – naast het belang van zeewier voor de voedselvoorziening – versneld bespreekbaar nu de resultaten in de Ierse Zee aantonen dat dit zeker ook voor de Zeeuwse kust haalbaar lijkt? 5) Of zet driekwart van de coalitie liever in op het bekijken of de kerncentrale niet nog langer open kan blijven? (GL zegt neen)

De klimaatadaptatie. GroenLinks is blij met de insteek om te gaan voor vergroening van de economie. Zoveel mogelijk hergebruik en gebruik van natuurlijke grondstoffen. Biobased economy en circulaire economie dus. Prima om Zeeland als voorbeeld te stellen en allerlei pilots uit te werken, samen met Vlaamse partners.

VRAGEN: 6) Hoever reiken de ambities van de coalitie in de verduurzaming van de landbouw? 7) Volgt zij daarin de voorstellen van de sector zelf, of durft zij verder te gaan en in te zetten op echt inclusieve landbouw waar de agrariër, de natuur en de biodiversiteit uiteindelijk meer baat bij hebben. 8) Durft zij verdergaande verboden in te stellen op het gebruik van bestrijdingsmiddelen, het terugdringen van de veestapel en de nog altijd zichtbare neiging tot schaalvergroting? 9) Verdienen goede voorbeelden als het akkervogelproject op Schouwen-Duiveland en het omschakelen naar biologische producties, al of niet met ombouw naar een voedselbos in haar ogen ook voorrang en meer subsidie?

10) Vinden de coalitiepartijen ook dat de uitspraak van de Raad van State inzake de PAS moet leiden tot in elk geval het garanderen dat bestaande en toekomstige natuurgebieden gegarandeerd geen last meer ondervinden van een teveel aan stikstof en andere chemische bestrijdingsmiddelen? (zie die brief)

Maken

Tot slot voorzitter de insteek van GroenLinks rond het maakbaar maken van hetgeen dit coalitieprogramma voorstaat. Eerst een vraag in zijn algemeenheid.

VRAAG: 11) kan het college aangeven hoe zij aankijkt tegen het door de coalitiepartijen vaak gehanteerde mantra: “alles moet wel haalbaar en betaalbaar blijven met draagvlak voor de te nemen maatregelen.” Geldt dit voor de korte termijn of ook voor over enkele decennia? GS ontweek het antwoord.

De opvatting dat het goed wonen, werken en verblijven is in Zeeland en dat dit zo moet blijven voor de huidige en toekomstige bewoners, arbeidskrachten en recreanten is er een die mijn fractie volledig deelt. Daarom moeten wij ook zuinig zijn op onze natuur, cultuur, landschappen en karakteristieke kernen. Bovendien gaat het daarbij om goede betaalbare en bereikbare voorzieningen. Daar zal GroenLinks altijd scherp oog voor houden. Net als eerlijk delen. We zijn daarbij benieuwd naar waar de ambities van de coalitie in deze:

VRAAG: 12) Zet GS meer in op beter OV en slimmere mobiliteit of op meer asfalt ten behoeve van de automobilist? Op al onze inhoudelijke vragen zei GS daar t.z.t. op in te gaan bij de behandeling; alleen hier al een duidelijk en en.                             

13) Maakt GS deze periode inderdaad werk van het realiseren van de laatste 888 ha nieuwe natuur zoals de vorige gedeputeerde bepleitte? Met het oog op culturele voorzieningen juicht GroenLinks het toe dat GS inmiddels besloten heeft voor gesubsidieerde instellingen een structurele verhoging toe te passen om te kunnen voldoen aan de CAO-verplichtingen. Maar is deze toereikend voor Erfgoed Zeeland nu die instelling extra taken krijgt rondom o.a. vrijwilligers?

Ik sluit af voorzitter met dat wat u van GroenLinks gewend bent: wij zullen ook deze periode elk voorstel op zijn nu merites beoordelen en constructief meewerken waar dat kan, maar kritisch zijn waar dat moet.

Zo maken wij samen het verschil!