De begroting van 2020 en de Zomernota werden tijdens de Statenvergadering van 15 november besproken. Met voor ons  (en Zeeland) een mooi resultaat! De motie over bomen is aangenomen! Lees hier wat ons statenlid Gerwi Temmink namens de fractie van GroenLinks zei. 

Voorzitter,

GroenLinks zou GroenLinks niet zijn wanneer wij naast instemmingen niet enkele kritische noten zouden laten horen. Die richten zich op een 3-tal punten:

ambities en tempo,

communicatie en slagvaardigheid plus

de balans tussen economie en ecologie.

 

U hoeft ditmaal echter geen batterij aan amendementen of moties te verwachten. Hoe dat in elkaar past leg ik graag uit tijdens onze algemene beschouwing op de begroting 2020 met de bijbehorende zomernota 2019.

Enerzijds sparen we die op voor momenten dat de uitwerkingen meer vorm krijgen in de loop van volgend jaar. Bij de omgevingsvisie bijvoorbeeld, de Regionale Energie Strategie RES 2.0, de start rond slimme mobiliteit en/of het Deltaplan zoet water. Anderzijds waardeert de fractie van GroenLinks de opbouw van de begroting en zomernota. Dank aan allen die hebben meegewerkt voor de totstandkoming daarvan.

Reguliere programma’s en dito werkzaamheden blijken samen met de grote projecten opnieuw een substantieel deel van de beschikbare middelen te beslaan, maar het doet ons goed dat er voor 2020 en verder steeds meer ingezet wordt op het werken aan de 5 grote maatschappelijke uitdagingen:

Energietransitie

Klimaatadaptatie

Ruimtelijke kwaliteit

Slimme mobiliteit en

Zichtbaar Zeeland.

Deze insteek sluit aan bij waar GroenLinks voor staat en gaat: klimaat, leefbaarheid en vergroening. Waarbij cultuur, natuur en een gezond milieu belangrijke rollen spelen. De vraag voor mijn fractie is dus of er in de kluwen van mooie woorden en kloppende cijfers voldoende rode en groene draden te vinden zijn. En of er daarbij sprake is van de nodige samenhang.

Cultuur

Ons cultureel erfgoed mag er zijn. Wij zijn blij dat er, mede dankzij de vasthoudendheid van GroenLinks, inmiddels structurele ruimte gevonden is om professionele medewerkers in die sector conform hun CAO te kunnen blijven bekostigen. Goed voorbeeld doet goed volgen hopen wij. GroenLinks zal zich in elk geval blijven inzetten voor het (im)materiële erfgoed in al haar verscheidenheid.

VRAAG: kan GS ons informeren of ook andere subsidieverleners zoals de gemeente Middelburg inmiddels hun bijdragen in deze structureel opgehoogd hebben?

Antwoord GS: men weet niet of andere partners ook voor een structurele verhoging zorgen, gaan daar ook niet over, maar hopen van wel.

Natuur

Dat geldt eveneens voor onze natuur. Bomen spelen daarin een ontzettend belangrijke rol. Niet alleen vanuit landschappelijk oogpunt en vanwege de biodiversiteit, maar ook bijvoorbeeld voor het opvangen van CO2. De ZMf onderstreept deze visie las ik vanmorgen in de PZC. Bovendien horen wij als volksvertegenwoordigers vaak dat veel Zeeuwen oprecht bezorgd zijn om het vele kappen van bomen. Zij willen ruimte voor meer bomen. Ook wij menen dat meer bomen planten een bijdrage levert om de gevolgen van de klimaatveranderingen te beperken, zeker ook in Zeeland! Daarom dienen we zo samen met de PvdD, FvD, D66, PPZ en PvdA een bomenmotie in.

Mede vanwege de stikstofcrisis staat de natuur onder druk. GroenLinks wijst erop dat de Europese (Vogel- en Habitat)richtlijnen al jaren aan duidelijkheid niets te wensen overlaten evenals de uitspraken van de Raad van State in mei jl. We mogen en kunnen niet langer op de pof leven. Het herstel en de ontwikkeling van de natuur moeten nu voorop staan. De aangekondigde maatregelen door het kabinet zijn daartoe niet meer dan een eerste aanzet. Ze zullen nog lang niet genoeg blijken. Los van het gegeven dat het juridisch niet mogelijk (b)lijkt, ziet GroenLinks daarom niets in een mogelijke inkrimping van Natura2000 gebieden. Integendeel! Dat de heer Harbers van de VVD gisteren opperde dat de Grevelingen wel opgeofferd kon worden toont o.i. aan dat hij, cq. zijn partij in Den Haag totaal niet op de hoogte is van alle plannen die hier onlangs uitgelegd zijn om juist de biodiversiteit boven en onder de waterspiegel daar te vergroten.

VRAAG: deelt GS de mening van GroenLinks? Kan zij toezeggen dat er aan de  Grevelingen als Natura2000 gebied niet getornd mag worden, voor geen m2?

Antwoord GS: nee, daar zullen ze niet op inzetten. Enkele coalitiepartijen willen wel kijken naar postzegelstukjes Natura2000 gebied. Als GroenLinks aangegeven te menen dat dit juridisch helemaal niet mag. Maar ook niet passend is, want EU-richtlijnen en uitspraak van RvS roepen juist op eindelijk eens wat te gaan doen aan verplichting dat 17% van je landoppervlakte natuurgebied dient te zijn.

Er is nog geen 13% gerealiseerd (en Zeeland doet vooral mee met watergebied).

Onze bomenmotie is aangenomen! 21 voor (alleen CDA, SGP en VVD tegen).

Ambities en tempo

Onze ambities en het tempo om de energietransitie te realiseren liggen naar alle waarschijnlijkheid hoger dan dat wat aangereikt wordt. Niet zozeer omdat wij coûte que coûte dwars willen liggen, maar omdat de actualiteit dat vereist. Volgend jaar moet de CO2-reductie teruggedrongen zijn tot 25% t.o.v. 1990. Doorberekeningen zullen na 1 december a.s. niet alleen uitwijzen dat we meer maatregelen moeten nemen tegen de stikstofuitstoot, maar ook dat de thans   beoogde 49% CO2reductie in 2030 niet toereikend zal zijn om de klimaatdoelen van Parijs te halen.

Als het aan GroenLinks ligt gaat Nederland, en dus ook Zeeland, niet weer op zoek naar trucs ten behoeve van enkel economische groei. Laten we slagvaardig de handen ineen slaan en kansen grijpen. Wie de samenhang wil zien, ziet die mogelijkheden waarschijnlijk ook. Ik zal er zo een paar noemen. Helaas geven allerlei protesten nog te vaak het idee: “eerst is een ander aan de beurt of wij hebben al genoeg gedaan.” Iedereen zal zijn/haar steentje moeten blijven bijdragen. Dat zal geld kosten ja. Naar het principe van de vervuiler betaalt en naar draagkracht als het aan GroenLinks ligt.   

VRAAG: uit de beantwoording van de technische vragen, waarvoor dank, bleek dat GS vooralsnog wil vasthouden aan de gestelde doelen van 49%reductie? En wat als straks blijkt dat inderdaad meer nodig is?

Antwoord GS: herhaling van zetten, vooralsnog niet meer dan dit.

Hopelijk gaat GS bijvoorbeeld toch meer mogelijkheden creëren voor energie uit zeewier. GroenLinks heeft al eerder op die kansen gewezen. De ontwikkelingen gaan door. Die zijn succesvol in de Ierse Zee. In 2020 wordt er nu ook in Groningen gestart met een experiment. En er komt dat jaar een demo voor energie uit zeewier in een windpark op zee voor de kust van Scheveningen. Deze week reed de eerste auto op energie uit zeewier.

VRAAG: Wil/kan GS toezeggen dat in 2020 een terugkoppeling plaatsvindt over  hoe het zit met de kansen rond dit soort ontwikkelingen voor de Zeeuwse kust?

Antwoord GS: die toezegging kwam er niet direct, maar wel hardop erkenning en instemming dat energie uit zeewier een serieuze optie is, ook voor Zeeland.  

Communicatie

Een andere kritische spiegel die we overeind houden ligt op het vlak van de communicatie. Burgers staan te popelen om mee te praten over bijvoorbeeld de energietransitie, de omgevingsvisie, de recreatie of het wegennet. GroenLinks is daar warm voorstander van. Om draagvlak voor allerlei veranderingen zoals die energietransitie te realiseren moet je laten merken dat hun inbreng er toe doet.

Niet alleen aan het eind van zo’n proces.

Zeeland zet in op food, water en energy. Proeftuinen passen daarbij. Er staan mooie voorbeelden in de plannen. Breidt het kennis en innovatieniveau nog verder uit in deze. De plannen voor Campus Zeeland zijn ok, maar breidt die uit. Juist in praktische proeftuinen kunnen HBO- en/of MBO-talenten hun ei kwijt.

De oproep gisteren bij het Deltacongres om jongeren veel meer te betrekken bij de transities klinkt GroenLinks als muziek in de oren.

VRAAG: Deelt GS deze mening? Hoe wil zij de inbreng van jongeren vergroten?

Antwoord GS: ja, zeer belangrijk. Daarom werken we nu hard aan opzet Jongeren Parlement. 2 dagen per jaar, enkele docenten worden vrij geroosterd en zo kunnen er serieuze adviezen volgen op grote Zeeuwse thema’s/opgaven.

Balans economische en ecologische ontwikkelingen

GroenLinks ziet hierin ook kansen voor de industrie. Hoe mooi zou het zijn: een 1e volledig groen industriegebied in Nederland in de Kanaalzone. De samenhang met het milieu moge duidelijk zijn. Wie wil er nou geen schoon water, gezonde lucht en dito bodem? Een brug naar de verduurzaming van de landbouw is dan snel gemaakt. Volgens GroenLinks ontkom je daarbij niet aan inkrimping van de veestapel en  afbouw van het kunstmestgebruik. Misschien zijn er nog wel andere opties voor het Zeeuwse. Zo kan het behoud en de versterking van natuur, bomen, bossen wellicht in een overgangszone prima gecombineerd worden met de opbouw van een rendabel voedselbos. GroenLinks wil daar in elk geval graag onderzoek naar doen. En zal erop toezien dat niet de economische groei voorop komt te staan, maar juist het herstel in de balans tussen economie en ecologie.

VRAAG: deelt GS de mening van GroenLinks dat de balans tussen economie en ecologie met voorrang hersteld dient te worden? Antwoord GS: Ja, volmondig.

Milieu

Voorzitter ik ga afronden. Een kritische noot moet ons nog van het hart. GroenLinks vraagt regelmatig aandacht voor een goed en gezond milieu. Rond het verbod op varend ontgassen bijvoorbeeld.

VRAAG: Wij willen graag na de proeven geïnformeerd worden over de optimale mogelijkheden voor een ontgasinstallatie in Terneuzen. Kan GS dat toezeggen?  En hoever het staat met het overleg met de minister om duidelijk te maken dat wij in Zeeland geen afvoerputje willen en ook niet zouden mogen zijn?

Antwoord GS: ja, dat willen wij ook. Voorlopig toezegging minister dat ontgassingsinstallatie niet gezien wordt als afvalverwerker. Wordt vervolgd.

De ontwikkelingen rondom de mogelijke mestvergister in Rilland tonen aan hoe belangrijk het blijft over een kwalitatieve en robuuste omgevingsdienst te beschikken. De afgelopen periode is er veel te doen geweest om de Zeeuwse omgevingsdienst RUD. Een goede omgevingsdienst is onmisbaar om de veiligheid en gezondheid van de inwoners van Zeeland te waarborgen. GroenLinks wil dat er snel een heldere visie komt op wat we van de omgevingsdienst verwachten, hoe dat tot nog toe wordt ingevuld en hoe dat beter kan.

Bij alle noodzakelijke veranderingen zet GroenLinks in op bereikbare, haalbare en betaalbare voorzieningen. Iedereen telt en doet daarin mee. Mensen met een minder goed gevulde portemonnee moeten bijvoorbeeld ook kunnen profiteren van verduurzaming van hun woningen en mobiliteit. Tot zover onze 1e termijn voorzitter. Ik zal nu de motie indienen. Daarnaast zijn wij nog mede-indiener van enkele moties die door de CU en PvdD zullen worden toegelicht.

GroenLinks heeft aantal moties/amendementen gesteund, aantal ook niet naast uiteraard de eigen motie (aangenomen!). 

Uiteindelijk heeft GroenLinks ingestemd met de begroting en de zomernota.