Kerncentrale langer openhouden of zelfs een tweede bouwen? Niet als het aan GroenLinks ligt. Namens de fractie sprak GerwiTemmink. Hier kunt u zijn bijdrage ook horen en zien.
In de Statenvergadering van 25 oktober 2019 stond het klimaatakkoord / RES Zeeland op de agenda. Gerwi Temmink gaf weer hoe GroenLinks daarover denkt.
Voorzitter,
De fractie van GroenLinks is blij dat er eindelijk een klimaatakkoord ligt. Het is alweer bijna 5 jaar geleden dat het akkoord van Parijs werd gesloten door toen 195 landen van de 206 – nu nog 194 – en voor degenen die dat in twijfel trekken, ook China heeft getekend. Hard nodig dus dat er nu maatregelen worden getroffen.
Na de doorrekening van het Nederlandse klimaatakkoord is wel duidelijk dat wij een tandje of wat moeten bijzetten willen we de doelen halen: 49% CO2-reductie in 2030 en 95% in 2050 ten opzichte van 1990. Een hele klus. Vandaag wordt PS gevraagd in te stemmen met een integrale set van afspraken en maatregelen voor zover het gaat om onderdelen uit het klimaatakkoord van toepassing op Zeeland. En met de doorvertaling daarvan naar een RES 2.0.
We kunnen trots zijn op Zeeland, die als enige regio vorig jaar al een concept RES 1.0 heeft opgesteld na de energiedialogen in 2017. Tijdens de finale van die dialogen waarschuwden niet alleen Marjan Minnesma van Urgenda, maar ook Zeeuwse jongeren op een lucratieve wijze, dat het 2 voor 12 is. Ze ontvingen groot applaus. Maar wanneer gaan we echt aan de slag? De doorberekeningen, maar ook de brieven van het kabinet en GS leren ons dat inmiddels alle zeilen bijgezet moeten worden op land en zee. Er wordt openlijk verondersteld dat 49% reductie opgehoogd zou moeten worden naar 55%. GroenLinks onderschrijft dat.
VRAAG: onderschrijft GS deze mogelijkheid? En zo ja, is zij voornemens bij de uitwerking van het klimaatakkoord in te spelen op deze verhoging?
(Reactie GS: eerst maar eens inzetten op dat we genoeg (gaan) doen en draagvlak weten te verkrijgen om die 49% te realiseren. Al moeilijk genoeg).
GroenLinks is blij met de inzet van GS om de uitwerking van de afspraken en maatregelen voor Zeeland niet te beperken tot elektriciteit (besparing en opwekking duurzame energie), bebouwde omgeving en (slimme) mobiliteit, maar ook in te zetten op noodzakelijke bijdragen vanuit landbouw en industrie.
Over het stikstofvraagstuk komen we later te spreken, maar beide sectoren beseffen dat er ook voor hen werk aan de winkel is. GroenLinks geeft een paar gratis suggesties: Yara kan als koploper uitstoot stikstof op den duur een grote werkgever blijven wanneer zij overschakelt van kunstmestproductie naar bijvoorbeeld groene waterstof. Meer bomen, bos en natuur in combinatie met natuur-inclusieve landbouw bieden grote kansen op stikstof- en CO2reductie. Mede als gevolg van veranderend consumentengedrag. GroenLinks komt hierop terug.
En met die burgers voorzitter, kom ik tot de kern van onze bijdrage. Dat wij het klimaatakkoord en de vertaling naar de RES 2.0 onderschrijven zal u niet verbazen. Maar GroenLinks beseft heel goed dat hier draagvlak voor moet zijn.
Daar hebben wij ook op aangedrongen in de commissievergaderingen. In de brief met wensen en bedenkingen is dit aardig weergegeven. Echter voor een drietal punten vragen wij hier nog eens nadrukkelijk aandacht.
- Zorg ervoor dat ook burgers hun zegje kunnen doen. Let daarbij op een betere communicatie, waaruit o.a. blijkt dat ook hun inbreng er toe doet in het behalen van de doelen.
- Dat de vervuiler het meest betaalt is logisch. Zorg ervoor dat de overige lasten en lusten eerlijk verdeeld worden en dat de burger met een krappe portemonnee niet de dupe wordt, maar meeprofiteert van de kansen!
- En maak duidelijk dat niet alle partijen heil zien in verlenging van de levensduur van de kerncentrale en/of de komst van nieuwe kernenergie.
Deze partijen willen inzetten op besparing en echte innovaties om de doelen te halen.
In de commissievergaderingen is dit laatste punt (kernenergie) door meerdere partijen naar voren gebracht. Echter hiervan is niets terug te vinden in de brief met wensen en bedenkingen. Daarom dien ik, mede namens de SP en D66, bijgaand amendement in. De 1e regel is iets uitgebreid t.o.v. het eerder verspreide concept. Volgens mijn fractie zou elke fractie voorstander moeten zijn van een zo volledig mogelijke weergave van hetgeen in de commissies gezegd is over wensen en bedenkingen in een brief van PS aan GS. Daarom rekenen wij op voldoende steun voor dit amendement.
Teleurstellend genoeg haalde ons amendement het niet. PvdD, SP, GroenLinks, D66 en PvdA stemden voor. De argumentatie dat driekwart deel van de coalitie niet voor stemde? Onduidelijk. Iets van de gedeputeerde neemt minderheidsstandpunten heus mee, daar kan je op vertrouwen (toevoeging: dan had het meerderheidsstandpunt m.b.t. de wensen rond de kerncentrale(s) ook niet opgenomen hoeven te worden, want dat wil dit deel van de coalitie sowieso). En minderheidsstandpunten werden in eerdere brieven ook opgenomen. Sterker nog: voor de komende commissie staat er al weer een op de rol waarbij nadrukkelijk gevraagd wordt minderheidsstandpunten te vermelden..
De gedeputeerde kon ook prima leven met het amendement (en zei na afloop dat hij inderdaad de mening van dit smaldeel uit PS zou meenemen).
Wat betreft de overige amendementen met betrekking tot het klimaatakkoord en de RES stemde GroenLinks niet mee met het idee instemmen te veranderen in slechts kennis nemen van. Wel met idee als PS en GS regie te houden op met name de Zeeuwse issues en maatregelen. Dat is wat wij ook telkens na voren brengen bij o.a. discussie over kerncentrale > uiteindelijk gaat PS daar niet over. En de angst dat deze opstelling zou kunnen leiden tot afzwakken doelstellingen is o.i. niet terecht (want we stemmen in). Bovendien gaat klimaatwet boven dit klimaatakkoord en mocht Zeeland doelen niet halen, kan meer opgelegd worden vanuit het Rijk.
Uiteindelijk heeft GroenLinks uiteraard ingestemd met het klimaatakkoord en de RES. Net als 27 andere Statenleden (9 waren tegen).