Gerwi Temmink over de ontluisterende gang van zaken rond DELTA en haar dochters die de Zeeuwse politiek lijkt te verlammen - een opiniestuk:
Volksvertegenwoordigers: aan het werk!
De ontluisterende gang van zaken rond DELTA en haar dochters lijkt de Zeeuwse politiek te verlammen. De reacties vanuit de kring van de aandeelhouders vertonen gelijkenis met die van een natuurverschijnsel. Onontkoombaar, slechts in de marge kan er wat worden bijgestuurd. Menigeen lijkt het als een geluk bij een ongeluk te beschouwen dat de schuld op de slechte stroomprijzen kan worden geschoven. En natuurlijk de afsplitsing van ENDURIS en EVIDES. Uiteraard beïnvloeden die de snelheid van de aftakeling maar zij zijn niet de echte oorzaak.
DELTA meende, toen vrijwel alle energiebedrijven in Nederland voor veel geld werden verkocht, zelfstandig te kunnen blijven. Menigeen betwijfelde toen al of een kleine speler zich op een grote (West-Europese) markt zich staande zou kunnen houden. Ondoordachte investeringen in duurzame energieprojecten en vooral een volstrekt misplaatste keuze voor meer kernenergie deden het bedrijf de das om.
De aandeelhouders volgden iedere stap die directie en RvC zetten. Soms kostte dat een directeur of RvC-lid de kop, maar de koers werd nimmer aangepast. En die volstrekte medeverantwoordelijkheid leidt er nu toe dat aandeelhouders nog steeds niet de trom roeren.
Zeer binnenkort wordt het splitsingsplan DELTA in de gemeenteraden ( 50% van de aandeelhouders) behandeld. Beter gezegd: zij hebben daartoe de gelegenheid. Net als in de Provinciale Staten (de andere 50%). Het lijkt erop dat de meerderheid van de gemeenteraden dit onderwerp gewoon laat lopen. En dat is een volstrekte miskenning van het belang van dit dossier.
Zowel EVIDES als ENDURIS vertegenwoordigen kapitale maatschappelijke belangen: de eerste levert ons drinkwater, een eerste levensbehoefte, dat behoeft geen nadere toelichting. ENDURIS vervult, hoe saai het bedrijf ook mag ogen, essentiële functies: het beheer van de netwerken. En die netwerken zijn nu al van essentiële betekenis en in de energietransitie zullen ze een nog veel grotere rol spelen dan nu. Ze zullen de zonnestroom van onze daken op een goede manier in het net moeten inpassen. Een nog veel grotere klus zal zijn om de Zeeuwse bedrijven (en dan zeker de energie-intensieve) te helpen de weg naar duurzaamheid en CO2-reductie in te slaan. Dan hebben we het over integratie van gas en elektriciteit, het afvlakken van pieken en dalen in het net. En natuurlijk de noodzakelijke investeringen in dat net. De netwerken zijn de snelwegen van de energie. In tijden van grote drukte moeten die in orde zijn.
Daarover moeten volksvertegenwoordigers het hebben in Raden en Staten. Je kunt je over minder druk maken. Zeker nu Zeeland en de Zeeuwse gemeenten gevraagd is garant te staan voor een lening van 200 miljoen op EVIDES, die dan evt. gedekt zou moeten worden uit EVIDES-dividend. Tenzij de Zuid-Hollandse aandeelhouders de tarieven wensen te verlagen en er minder dividend komt. Maar hoe dan ook: EVIDES gaat naar de lommerd. We zien wel wanneer we die terughalen.
ENDURIS wordt ook in de verkoopetalage gezet. Het laatste tafelzilver van de provincie wordt dan verkocht en komt in handen van een andere netbeheerder: Stedin of Alliander of nog een derde. En dan worden de Zeeuwse investeringsbeslissingen in Rotterdam, Arnhem of Eindhoven genomen. Voor een provincie die een enorm belang heeft bij goede netwerken en met haar waterkruisingen ook nog een moeilijk werkgebied heeft, is dat een bijzonder onwenselijke situatie. Dat moeten wij niet willen. In dat geval kunnen we over een jaar of vijf de commissie- Balkenende opnieuw aan het werk zetten.
Als aandeelhouders denken dat ze, door er niet over te praten, dit probleem kunnen wegpoetsen, vergissen ze zich. Ze zouden beter kunnen nadenken over een sterk gezamenlijk front: de kerncentrale Borssele, die nu als een blok aan het DELTA-been hangt, moet onder Rijksverantwoordelijkheid komen. Het Rijk heeft zich –als vergunningverlener en als toezichthouder/handhaver- decennia lang een trouwe supporter van de kerncentrale getoond. En de kerncentrale is de oorzaak dat levensvatbare fusies aan de DELTA-neus voorbij gingen.
Inderdaad, GS van Zeeland hebben een garantie gevraagd bij het Rijk. Voor de onvoorziene kosten, nadat zij honderden miljoenen in deze bodemloze put hebben gegooid. Inderdaad, het Rijk, minister Kamp toont zich weigerachtig. De parallel met het gasdossier in Groningen dringt zich op. Ook daar draaide minister Kamp pas bij toen Raden en Staten en inwoners één front vormden.
Waar wachten onze volksvertegenwoordigers nog op? Volksvertegenwoordigers: aan de slag!
Gerwi Temmink,
Fractievoorzitter GroenLinks Zeeland