GS heeft een visie op Zeeland 2050 opgesteld. PS heeft daar wensen en bedenkingen voor geformuleerd. Die werden deze Statenvergadering besproken. Onze fractie wil grenzen stellen aan groei. Namens onze fractie sprak Ernst Jonker hierover.
Voorzitter,
We hebben nogmaals de voortgangsbrief van 11 maart 2025 gelezen. Zeeland 2050 begon als een mooi idee: samen dromen over de toekomst. Maar het voelt nu meer als een nachtmerrie. De visie draait vooral om groei, groei, groei: meer industrie, meer energie, meer ruimtegebruik. Maar waar zijn de grenzen?
We maken ons zorgen. Het lijkt alsof er maar één pad is: dat van economische groei. Andere keuzes, zoals natuur, toerisme of sociale waarden, komen bijna niet aan bod. Terwijl we in deze tijd juist moeten nadenken over de grenzen aan groei. Het Klimaatakkoord van Parijs vraagt ons om niet alleen minder CO₂ uit te stoten, maar ook zuinig te zijn met ruimte, grondstoffen en natuur.
Mensen vóór markt
De visie verwacht veel van bedrijven. Die zouden moeten zorgen voor industrie, woningen en energie. Maar wij zijn daar terughoudend in. De markt werkt niet vanzelf voor iedereen. Wij willen dat mensen en leefbaarheid voorop staan. Zonder duidelijke regels komt de winst vaak bij enkelen terecht, en niet bij de samenleving.
Meer industrie vraagt ook meer bescherming
Meer groei betekent ook meer risico’s. Denk aan veiligheid, toezicht en milieubescherming. Nu al hebben instanties als de Veiligheidsregio en de RUD moeite om hun werk te doen. Als Zeeland wil groeien, moet het Rijk ook meer geld en mensen beschikbaar stellen. Anders kunnen we de plannen niet veilig uitvoeren.
Diversiteit maakt sterk
Een collega van de BBB vertelde het afgelopen vrijdag tijdens de staten dag mooi. Op zijn bedrijf gebruikt hij verschillende gewassen en kleinere percelen. Zo spreidt hij risico’s. Die gedachte missen wij in Zeeland 2050. Alles lijkt te draaien om grootschalige industrie en energie. Maar juist diversiteit in landgebruik maakt Zeeland sterk: landbouw, natuur, recreatie, wonen én werken kunnen samen bestaan.
Willen we op de Randstad lijken?
De visie op Zeeland lijkt sterk op die van grote steden: netwerkstad, logistiek, industrie. Maar willen we dat echt? Zeeland is uniek. We moeten bouwen aan een provincie met een eigen karakter: rust, ruimte en gemeenschapszin.
Een stopcontact voor Nederland?
Zeeland wordt in de visie de ‘groene krachtbron’ van Nederland. Maar dat klinkt steeds meer als: een stopcontact voor de rest van het land. Willen we onze ruimte opofferen voor het energienet van anderen? Wat houdt Zeeland er zelf aan over?
Wat we wél steunen
We zijn niet tegen alles. We zien ook goede punten: samenwerking met het Rijk, investeren in kennis en innovatie, duurzame woningen en sterke basisvoorzieningen. Maar dat moet wel gebeuren met een breder, groener en eerlijker verhaal.
Het ontbreken van Zeeland 2050 in het coalitieakkoord van 2023 roept bij ons vragen op over de politieke basis van dit plan. Aangezien dit belangrijke beleidsterrein niet expliciet wordt genoemd in het akkoord, zou het proces rondom Zeeland 2050 meer draagvlak moeten krijgen door eerst een bredere politieke discussie en goedkeuring vanuit Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten. Het is cruciaal dat een visie als deze stevig verankerd is in het politieke mandaat van de coalitie.
Daarbij plaatsen wij ook vraagtekens bij de actieve rol van de Commissaris van de Koning in het proces rondom Zeeland 2050. De visie bevat politiek gevoelige keuzes, terwijl er op dit moment nog geen formele goedkeuring heeft plaatsgevonden door Gedeputeerde of Provinciale Staten. In een gezonde democratie hoort zo’n proces primair politiek gestuurd en breed gedragen te worden.
Daarnaast missen we in het huidige toekomstbeeld aandacht voor de rol van onafhankelijke, controlerende instituties — zoals universiteiten, bibliotheken en onafhankelijke media — die onmisbaar zijn voor een open, weerbare en goed geïnformeerde samenleving in 2050. Ook zij verdienen een plek in een toekomstvisie die écht draait om publieke waarden en democratische legitimiteit.
Onze oproep
Dit geheel samenvattend vragen wij als PvdA-GroenLinks en Partij van de Dieren het college, aan de hand van onze motie: heroverweeg deze visie. Maak van Zeeland 2050 geen eenzijdig groeiplan, maar een verhaal met balans, diversiteit en leefbaarheid. Voor een sterk, sociaal en duurzaam Zeeland — nu én in 2050. Bij deze wil ik vragen aan de voorzitter om de motie te maken van de beraadslaging.
GS heeft in de vergadering aangegeven dat de thema's en de uitvoering nog nader besproken gaan worden, met diverse instellingen. De toekomstvisie wordt de komende tijd verder uitgewerkt. Iedereen kan daarover meepraten. De provincie praat al met een groot aantal partijen, waaronder de Zeeuwse gemeenten. Ook inwoners kunnen hun zegje doen. En onderwerpen komen ook terug in PS. Na deze toezeggingen hebben we onze motie ingetrokken.
Hieronder leest u onze motie.