Op de agenda van Provinciale Staten van 6 november: de Begroting 2016, met als belangrijkste uitgangspunten: * begrotingsposten worden niet geïndexeerd; * onvermijdelijke en eerder besloten begrotingsposten zijn opgenomen; * tarieven belastingen en leges worden vooralsnog niet aangepast. Gelijktijdig met de begroting wordt de Zomernota 2015 behandeld.
Lees de bijdrage van Gerwi Temmink aan de Algemene Beschouwingen:
Dank u wel voorzitter,
In welk vat giet je zo’n algemene beschouwing als je maar weinig tijd hebt? Ik kies voor een aanpak met de kleuren van GroenLinks: groen en rood. Dan doel ik niet op onze groene, duurzame invalshoek en/of de rode voor sociale bewogenheid. Die zijn voor ons namelijk altijd de maatstaf waarlangs we het debat voeren. Zo ook vandaag. Vandaag hanteer ik onze kleuren zoals bij een verkeerslicht: groen is oké, dat mag door. Bij rood stop ik: hier acht de fractie van GroenLinks aanpassingen noodzakelijk.
Als we zo de acht programma’s, zeven financiële paragrafen en ruim veertig pagina’s met cijfers nalopen, fietsen we eerst lekker door met wat groene punten:
We fietsen lekker door. Het licht blijft groen. Maar straks ga ik op de rem.We begeven ons even op een zijpad. Al die mooie fiets- en wandelpaden nodigen uit tot verdere verkenning van Zeeland. GroenLinks heeft ook in de commissie al aangegeven dat we de kwaliteiten van Zeeland, zoals rust, ruimte, mooie natuur, rijke cultuur en de karakteristieke landschappen en kernen, moeten beschermen, onderhouden en waar mogelijk meer laten beleven.
Kansen in Zeeland liggen er volop als we gaan voor vergroening van de economie. Vooral inzetten op biobased en circulaire economie vol duurzame innovaties, ook in de landbouw. Wat we niet willen, zijn megastallen; we pleiten voor meer biologisch en streekproducten. Bovendien wil GroenLinks zich blijven inzetten voor goede zorg en voorzieningen. Voor jong en oud, in grote en kleinere kernen. En ook voor het OV: voor iedereen bereikbaar en betaalbaar. Die voorzieningen vereisen nog wat extra’s. Daar komen we op terug.
De diverse programma’s uit de begroting halen bovenstaande mogelijkheden soms al summier aan. Dat is mooi, maar GroenLinks zal zich daarvoor blijven inzetten, want in onze ogen kan en moet dit veel intensiever opgepakt worden. De provincie kan dienen als katalysator. Bv. ook in het overleg met onze buren. Of bij de kansen die we in Zeeland hebben met het opwekken en gebruiken van duurzame energie. Alles is voorhanden: zon, wind, water, getij, aardwarmte. En dat gaat zorgen voor meer werk rond o.a. het bouwen met zonnepanelen, voor windenergie, getijdencentrale etc. Temeer omdat we ook inzetten op terugdringen van het energiegebruik, o.a. door isolatie van en meer zonnepanelen op woningen.
Zelf mogen we niet vergeten nu we natuur helemaal onder onze hoede hebben, dat er nog zo’n 1.000ha nieuwe natuur ontwikkeld moet worden, zoals afgesproken!
Ons culturele erfgoed moeten we overeind houden, desgewenst verder versterken. Want ook dat is nodig om hier prettig te wonen, werken en verblijven… Niet alles laat zich in geld of banen uitdrukken. Sociaal ondernemen is iets wat in Zeeland meer aandacht verdient. Daarvoor dienen wij samen met CU en SP een motie in, die bij de behandeling van Statenvoorstel Economische Agenda nader zal worden toegelicht.
Oeps, het licht springt op rood. Ik ga op de rem. GroenLinks constateert dat het programma van milieu er karig vanaf komt. Mooie woorden: een provincie die de economische ontwikkeling alleen wil faciliteren in combinatie met een gezonde en veilige leefomgeving (blz 29)… En die daarbij aangeeft dat regelmatige metingen en controles behoren tot de speerpunten (blz. 30)…
Echter, deze uitingen staan ver van de Zeeuwse werkelijkheid als het gaat om de ontsnappingsroute die Zeeland biedt voor het ontgassen van schepen. Op een symposium in Rotterdam spraken zes deskundigen bijeen die - op zijn zachtst gezegd - niet te spreken waren over het gebrek aan aanpak. GroenLinks heeft hier al meerdere malen aandacht voor gevraagd, maar het college blijft bij haar antwoorden: we wachten op landelijk beleid. Effecten daarvan laten nog jaren op zich wachten.
Nu vanaf 2016 naast Rotterdam, Moerdijk, Zuid-Holland en Noord-Brabant ook de haven van Antwerpen scherper gaat letten op het ontgassen aan de wal, lopen de Zeeuwen kans op nog meer stank. Met nog meer benzeen(houdende) dampen in de lucht. Tien keer zo schadelijk voor de gezondheid dan tot voor kort werd aangenomen. En rond de Ooster- en Westerschelde hebben we ook nog eens te maken met Natura2000-gebieden. Daarom dient GroenLinks een MOTIE in. Met de strekking dat GroenLinks – met de fracties van SP en 50PLUS als mede-indieners – aanstuurt op het plaatsen van een tiental e-noses (snuffelpalen), met bijbehorend registratienetwerk op deze open wateren, vooruitlopend op landelijke regelgeving als gevolg van te verwachten Europese aanscherpingen hiervoor in de komende maand.
De fiets heb ik aan de kant gezet. Happend naar adem loopt het nu niet meer zo vlot met mijn beschouwing. En Zeeland staat het water aan de lippen, zo las ik woensdag in de PZC. Zeeland is de armste provincie van Nederland. Dat verbaast GroenLinks niets. Zeker niet bij het doornemen van de financiële paragrafen uit de begroting. Dan springt bij GroenLinks het licht echt op rood.
Wie ziet hoe hard de algemene reserve in een paar jaar tijd is gedaald van 80 miljoen naar straks onder de 20 miljoen euro, vraagt zich af of we als provincie op deze manier het hoofd boven water houden. In het coalitieakkoord is de grens getrokken bij een minimale buffer van 25 miljoen als appeltje voor de dorst – een duurzaam appeltje graag! Maar zelfs met de geconstateerde meevallers uit de brief van GS, gaan we die grens de komende jaren niet halen en daalt ons weerstandsvermogen.
GroenLinks begrijpt dan ook dat in de coalitie was afgesproken dat er elk jaar structureel één miljoen euro aan incidentele bezuinigingen gevonden moet worden. Zeker wie de risicoparagraaf bestudeert met risico’s die op ons afgekomen zijn of nog komen rond DELTA, Thermphos, Sloeweg en Tractaatweg, zoals opgesomd op blz. 84. En daar staan de drie miljoen van Waterdunen nog niet eens bij. Bovendien is het lang niet zeker of Zeeland alle veronderstelde bijdragen vanuit het rijk of Europa wel geheel of gedeeltelijk ontvangt. We moeten hier echt bij stilstaan, vindt GroenLinks. Dik rood dus. Zeker ook omdat GroenLinks goed geluisterd heeft en verwacht dat tal van partijen die om het hardst roepen dat de provincie geen pinautomaat meer is, straks toch zullen kiezen voor dure varianten voor de aansluiting van de Sloeweg op de Berhardweg. Sterker nog: er zullen pleidooien gehouden worden om die laatste nog eens te verdubbelen. GroenLinks stelt hier vast: daar doen wij niet aan mee. Er zitten al meer dan genoeg centen in asfalt wat GroenLinks betreft.
GroenLinks gaat voor gedegen beleid en zal daarvoor in tweede termijn een AMENDEMENT indienen.
Maar laat ik het licht eerst op oranje zetten en vragen: waarom ziet het college hiervan af voor 2016? En wat vinden de coalitiepartijen van dit voornemen? Willen zij zich evenmin aan de eigen afspraken houden, ondanks de grote financiële zorgen? Volgens mij duidde dhr. Roeland er ook al op in de commissie. Hierover ga ik graag met u in discussie. Tot zover mijn eerste termijn.
Reactie gedeputeerde De Bat waarom niet ook in 2016 één miljoen euro te bezuinigen: “Omdat je dan weer met de kaasschaaf langs de hele lijst moet, om uiteindelijk je doelstelling niet te halen. Dat zou bijvoorbeeld betekenen 50.000 bij de griffie, 6.000 bij JouwZeeland, etc. Dat is lastig, daar is al een ronde bezuinigingen overheen gegaan. Om de doelstelling te halen, zou je echte keuzes moeten maken. Dat doen we niet voor 2016, dat komt daarna.”
Gedeputeerde De Reu over de opmerking dat het milieu er karig vanaf komt: “Gezien uw motie voor e-noses doelt u waarschijnlijk op het varend ontgassen. Wij hebben ons laten informeren. Daaruit blijkt dat e-noses geen oplossing bieden: ze kosten veel geld en ze voldoen niet, want ze meten geen benzeen. Als je kijkt naar de vaarroutes in Zeeland zou je er heel wat nodig hebben. Er komt een landelijk verbod; dit zal neerkomen op administratief toezicht.” Gedeputeerde zegt toe met ‘de buren’ te zullen in regulier overleg, zo mogelijk vóór 1 januari, wat dit gaat helpen als je niet kunt handhaven. Intussen ontraadt de heer De Reu de motie.
GroenLinks is van mening dat tien e-noses wellicht te weinig is, en dat de kosten oplopen is waarschijnlijk zo. Van de andere kant: nietsdoen betekent dat Zeeland een prachtige ontsnappingsroute is voor schepen. Bovendien: ook andere provincies als Gelderland, Utrecht en Noord-Holland zijn er mee bezig. Zeeland mag in de ogen van GroenLinks – en deskundigen en andere belanghebbenden – niet de enige provincie zijn die hier niets aan doet.
In overleg met mede-indieners van de motie besluit GroenLinks daarom de motie aan te houden, in afwachting van de uitkomsten van overleg met ‘de buren’.
In tweede termijn dient GroenLinks een AMENDEMENT in om incidenteel één miljoen te bezuinigen. Uit de tweede helft van dit jaar blijkt dat er door verscherpt toezicht 3.000.000 euro te vinden is. Als je die verscherpte blik van tevoren toepast, vind je wellicht ook dat miljoen wel. Enkele suggesties waar geld te halen valt: bv. rond de Midden-Zeelandroute. GroenLinks vindt dat er al meer dan genoeg asfalt is in Zeeland.